21 maart 2018 - Een paar kilo te zwaar? Veel hardlopers zoeken de hulp van een hardlooptrainer om strakker in hun vel te komen. Een van de boosdoeners is ons snackgedrag tussen maaltijden door waardoor we vaak teveel eten. Veel onderzoek naar snacken richt zich op snacken als beredeneerd gedrag. Maar snacken is vaak helemaal niet beredeneerd: we snacken ook impulsief, uit gewoonte of uit emotie. Saskia Wouters, docent en onderzoekster bij de Open Universiteit, onderzocht dit impulsieve snackgedrag.
Uit dat onderzoek komt een verrassende uitkomst als het om koolhydraten gaat. Dat is net een belangrijke brandstof voor hardlopers.
Onderzoek, maar ook interventies gericht op het aanleren van gezond eetgedrag houden nog weinig of geen rekening mee met impulsief gedrag. Saskia Wouters moest achterhalen wat mensen eten gedurende de dag. Dat leidde tot een andere strategie dan traditioneel onderzoek met enquêtes. Speciaal voor het onderzoek werd een app gebouwd. Het onderzoek deed ze met behulp van de smartphone app Snackimpuls. Op donderdag 22 maart verdedigt ze haar proefschrift ‘Between-meal snacking in daily life’ bij de Open Universiteit in Heerlen.
App levert 15.000 rapportages op
De Snackimpuls-app stelt gebruikers tien keer per dag gedurende 7 opeenvolgende dagen, op willekeurige tijdstippen, een aantal vragen. Die vragen gaan over hun stemming op dat moment, de situatie waarin ze zitten, en hun eet- en drinkgedrag sinds de vorige piep. Dit leverde bijna 15.000 rapportages op die een gedetailleerd beeld geven van emoties, stress en snackgedrag van de deelnemers. Net dat gedetailleerde beeld is interessant voor iedereen die te maken heeft met de invloed van voeding. Saskia Wouters analyseerde de resultaten, rekening houdend met demografische kenmerken als geslacht, leeftijd en opleidingsniveau.
Ga je meer snacken als je je niet goed voelt?
Uit het onderzoek van Wouters blijkt onder meer dat:
- Mannen mínder snacken als ze zich niet goed voelen (negatieve gemoedstoestand).
- Bij vrouwen doet zich dat verschijnsel niet voor, maar ze snacken ook niet méér als ze zich niet goed voelen.
- Mannen en jongvolwassenen (20-30 jaar) snacken juist meer als ze zich wél goed voelen.
- Verder blijken laag tot middelbaar opgeleiden te snacken uit gewoonte. Hoe sterker de gewoonte, hoe meer snackinname (kcal).
Koolhydraten versterken stress
Wouters onderzocht verder of je je door snacken ook beter voelt en als dat zo is, of voedingsstoffen (koolhydraten, vetten en eiwitten) dit effect kunnen verklaren. Haar studie toont dat als mensen in reactie op dagelijkse stressveroorzakers hebben gesnackt, hun negatieve gemoedstoestand iets lager is dan wanneer zij niet hebben gesnackt. Snacken dempt dus een beetje het negatieve gevoel. Dit dempend effect wordt niet teruggevonden bij de onderzochte voedingsstoffen. Integendeel: de hoeveelheid geconsumeerde koolhydraten vertoont juist een versterkend effect op de negatief affectieve stressreactiviteit. Hoe meer koolhydraten je hebt genuttigd sinds de vorige piep, hoe hoger de negatieve gemoedstoestand in reactie op gebeurtenis gerelateerde stress.
En vetten en eiwitten?
Voor vetten en eiwitten werd geen effect gevonden. Wouters adviseert dan ook verder onderzoek te doen naar de beslissende mechanismen in het dempende effect van snacken.
Haar onderzoek toont aan dat het bij het stimuleren van gezond eetgedrag belangrijk is om niet alleen te kijken naar cognitieve determinanten, maar ook naar gewoontes en emotionele situaties.
Hoe zit het met de snackgewoonten?
Als je hardlopers hebt die graag gewicht willen verliezen, vraag naar eetgewoonten, snackmomenten en wat op persoonlijk vlak het beste kan werken om het aantal momenten en de hoeveelheid aan snacks te verminderen. Veel heeft te maken met emoties en stress. Als je als trainer bij kunt dragen aan stabiliteit en verbetering van de emotionele situatie heb je mogelijk een sleutel in handen om de calorie-inname te verkleinen.
Online kun je diverse calculators vinden die berekenen hoeveel calorieën je nodig hebt als je bijvoorbeeld matig of intensief sport. Hier een link naar één van de calculators. Maar er zijn nog meer van deze calculators te vinden via de zoekmachine.