Verkenning mentaal welbevinden topsporters en coaches

Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift BMJ Open Sport & Exercise Medicin. Het meest voorkomende psychische probleem dat wordt gemeld bij sporters en coaches is sport gerelateerde stress (respectievelijk 73% en 41%). Ongunstige alcoholconsumptie die de sportprestaties negatief kan beïnvloeden, komt ook veel voor (52% en 53%). Bij sporters is er ook een verband tussen hun psychische problemen enerzijds en levensgebeurtenissen of ernstige blessures anderzijds. Gedurende vier weken hielden de respondenten vragenlijsten bij over de onderwerpen, angst en nervositeit, gevoelens gerelateerd aan depressie, de kwaliteit van slapen, het gebruik van alcohol, drugsgebruik, mogelijke eetproblemen, serieuze blessures of medische operaties en tot slot negatieve levensgebeurtenissen.

Vergelijkbaar met niet-sporters

“Deze resultaten zijn vergelijkbaar met de mentale gezondheid van niet-sporters en komen overeen met soortgelijke onderzoeken onder topsporters wereldwijd. Dit zijn hoge percentages, maar dit zijn zelf gerapporteerde klachten en geen ernstige gediagnosticeerde psychische aandoeningen”, aldus hoogleraar sportgeneeskunde aan Amsterdam UMC en de Universiteit van Pretoria, Vincent Gouttebarge. “Toch zouden sportartsen en andere begeleiders meer aandacht moeten besteden aan het psychisch welbevinden van topsporters. Zo kunnen we mentale problemen bij sporters vroegtijdig signaleren en zo tijdig de juiste ondersteuning bieden.”

In totaal vulden 156 sporters en 95 coaches anonieme vragenlijsten in over hun mentale gezondheid. Ook werd hen gevraagd naar de factoren die de mentale gesteldheid van een sporter kunnen beïnvloeden, zoals blessures of operaties, problemen om te presteren of negatieve levensgebeurtenissen.

Bij topsporters was er een significante associatie tussen recente levensgebeurtenissen en angst, depressie, slaapproblemen, ongunstige alcoholconsumptie en eetproblemen. Ook vonden de onderzoekers een significante associatie tussen ernstige blessures en angst- en slaapproblemen bij sporters. Bij de groep coaches vonden de onderzoekers geen van deze relaties.

Sport Mental Health Assessment Tool 1 voor signalering

Om eventuele mentale problemen bij sporters tijdig te signaleren, raden de onderzoekers aan dat sportartsen voorafgaand aan een sportseizoen de Sport Mental Health Assessment Tool 1 van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) gebruiken. “Dit is een instrument om topsporters te screenen op psychische klachten. Zo kunnen sporters die risico lopen op psychische klachten of die daar al last van hebben, in een vroeg stadium worden geïdentificeerd. Vervolgens kunnen de sportartsen hen adequaat ondersteunen, behandelen of doorverwijzen”, aldus Gino Kerkhoffs, voorzitter van het Academisch Centrum voor Evidence-based Sportgeneeskunde van het Amsterdam UMC. Door gebruik te maken van de IOC testopzet kunnen de resultaten vergeleken worden met gelijksoortige onderzoeken in het buitenland.