De sportdeelname in Nederland is in 2024 stabiel gebleven, maar nog altijd niet terug op het oude niveau van vóór de coronaperiode. Dat blijkt uit het jaarlijkse representatieve onderzoek ‘Zo sport Nederland NOC*NSF Sportonderzoek 2024’. Hardlopen groeit maar het probleem ligt bij de jongeren en sportdeelname.
Het aantal personen dat wekelijks sport nam toe met bijna 200.000 ten opzichte van 2023. De procentuele wekelijkse sportdeelname bleef echter stabiel. Dit is voornamelijk te verklaren door de toename van de bevolkingsgroei. Opvallend is de groei van het aantal unieke leden bij sportclubs: een toename van 32.000 leden ten opzichte van 2023.
Zorgwekkende trend onder jongens
Na een stijging in 2022, is de sportdeelname inmiddels gestabiliseerd, maar de aantallen blijven nog achter bij de periode van vóór 2020. De leeftijdsgroep van 13 tot en met 18 jaar vraagt daarbij om speciale aandacht. De daling van vorig jaar bij de meiden is gestopt.
Bij de jongens uit deze leeftijdsgroep is juist sprake van een daling in wekelijkse sportdeelname: van een stijgende trend in de afgelopen jaren naar een duidelijke terugval in 2024. Niet alleen het percentage sportende jongens daalt, ook hun sportfrequentie is afgenomen.
“Dat jongeren structureel minder zijn gaan sporten is ronduit zorgelijk,” stelt Van den Tweel. “Juist in deze levensfase is sport cruciaal voor fysieke gezondheid, sociale ontwikkeling en mentale weerbaarheid.”
Hardlopen wint aan populariteit
De manier van sporten verschilt duidelijk tussen jeugd en volwassenen. Meer dan de helft van de jeugd sport bij een sportclub, terwijl onder volwassenen individueel, ongeorganiseerd sporten populair is. Sporten als fitness, wandelen en hardlopen winnen aan populariteit. Het sportplezier blijft bovendien hoog; sporters geven hun beleving gemiddeld een 8,4.
Het aantal hardlopers staat op 924.000 Nederlanders (2024). Dat betekent een toename van 67.000 hardlopers ten opzichte van 2023. Hardlopen staat op plek 3 als 'meest beoefende sport', achter fitness en wandelen. De Atletiekunie kan een kleine groei in ledenaantal noteren, van 116.000 (2023) naar 119.000 in 2024.
Naast een toename van 32.000 leden is ook het aantal lidmaatschappen met 68.000 toegenomen. Dit betekent een stijging in het aantal mensen dat bij meerdere sportclubs actief is. Dit is goed nieuws voor de sportbonden in Nederland. Toch is het ruimtegebrek in met name stedelijke gebieden een groeiend knelpunt. Lange wachtlijsten zetten de toegankelijkheid van sportclubs onder druk.
NOC*NSF zet zich in om sport toegankelijk en betaalbaar te houden. Samen met sportbonden en samenwerkingspartners blijft de sportkoepel werken aan sportaanbod dat aantrekkelijk is en aansluit bij de veranderende behoeften.
Verenigingen in beweging
"Het verenigingsleven beweegt mee met de ontwikkelingen, zoekt mogelijkheden om te groeien en in te spelen op de wensen van de sporter anno nu. Bijna tegen de -letterlijke- verdrukking in, kun je wel stellen, want het ruimtegebrek wordt steeds nijpender. En dat leidt zoals bekend tot wachtlijsten, met name in stedelijk gebied. Gemiddeld zien we in 2024 een stabilisatie optreden van de sportdeelname in ons land, waarbij we natuurlijk kijken naar de verschillende groepen. De leeftijdscategorie tussen 13 en 18 jaar houdt onze focus. Vorig jaar zagen we met name een daling van de sportdeelname bij meisjes; die daling is gelukkig tot stilstand gekomen. Helaas is de dalende trend nu zichtbaar bij de jongens; het wekelijks sporten daalt daar toch ook. NOC*NSF doet er alles aan om sport juist voor deze leeftijdsgroep betaalbaar en toegankelijk te houden en samen met de sportbonden aantrekkelijker te maken door aan te sluiten bij de veranderende behoefte in deze groep. Tot slot, het goede nieuws is dat de groep volwassenen als geheel (19 tot en met 80 jaar) weer iets meer is gaan sporten! Dat is een opsteker voor al die mensen die zich – beroepshalve en vrijwillig – inzetten voor de sport in Nederland," meldt Marc van den Tweel, algemeen directeur NOC*NSF
Motivatie waarop je als trainer kunt sturen
De sportdeelname is dan wel een probleem bij jeugd en jongeren maar het onderzoek geeft ook aan hoe je jeugd en jonge leden kunt ondersteunen bij de trainingen. Waar zijn zij gevoelig voor om wel te gaan sporten en te blijven sporten? Het rapport geeft een aantal aanwijzingen.
- De belangrijkste motivatie om te sporten is voor zowel jongere jeugd als jongeren het hebben van een leuke activiteit.
- Voor de jongere jeugd zijn daarnaast ook het kwijt kunnen van energie en
- het leren van een nieuwe vaardigheid belangrijke motivaties om te sporten.
- Gezondheidsredenen spelen in deze leeftijdsgroep een minder grote rol.
- Voor jongeren zijn gezondheidsredenen juist wel een belangrijkere motivatie. Het verbeteren van de conditie en het sterker, gespierder en leniger worden staan bij jongeren op een tweede en
- derde plek als motivatie om te sporten.
- Deze verschillen laten duidelijk een verandering van interesses tussen deze twee levensfasen zien: voor jongere jeugd is plezier het belangrijkste, terwijl jongeren meer met uiterlijk en persoonlijke ontwikkeling bezig zijn.
Train je volwassenen dan wordt de 'fun' van de training meer gemixt met gezondheidsredenen. We vermoeden dat sociaal contact belangrijk is maar dat wordt niet letterlijk genoemd in het onderzoeksrapport. Wat wel?
- Voor volwassenen is de belangrijkste motivatie om te sporten het positieve effect op de gezondheid, zoals behoud/verbeteren van gezondheid, betere conditie, afvallen/op gezond gewicht blijven. Het hebben van een leuke activiteit volgt op de vierde plek.
- Meer vrouwen (19 t/m 80 jaar) noemen gezondheidsredenen, zoals behoud/ verbeteren gezondheid en afvallen/op gezond gewicht blijven als motivatie om te sporten dan mannen (19 t/m 80 jaar)
- Voor mannen is het hebben van een leuke activiteit vaker een reden om te sporten dan voor vrouwen. Toch vormen ook voor hen gezondheidsredenen de belangrijkste motivatie.
Link naar het onderzoeksrapport ‘Zo sport Nederland. De belangrijkste trends en ontwikkelingen in sportdeelname 2024’.